Porównanie poręczyciela (fiador) z awalistą (avalista) w hiszpańskim systemie prawnym

W hiszpańskim prawie cywilnym figury poręczyciela (fiador) i awalisty (avalista) są często stosowane jako środki zabezpieczenia wierzytelności, szczególnie w kontekście umów najmu, kredytów hipotecznych i innych form zobowiązań finansowych. Mimo że oba pojęcia są czasami używane zamiennie, różnice między nimi są istotne, szczególnie w zakresie odpowiedzialności i sposobu jej egzekwowania.

Kim jest fiador?

Fiador to osoba fizyczna, która zgodnie z hiszpańskim Kodeksem Cywilnym zobowiązuje się do spełnienia świadczenia w przypadku, gdy dłużnik główny nie wywiąże się ze swoich zobowiązań. Odpowiedzialność fiadora ma charakter subsydiarny, co oznacza, że wierzyciel może dochodzić roszczeń od fiadora dopiero po wyczerpaniu możliwości egzekucji od dłużnika głównego. W polskim systemie prawnym figura ta odpowiada figurze poręczyciela, który zobowiązuje się do spełnienia świadczenia w przypadku niewypłacalności dłużnika głównego.

Charakterystyka odpowiedzialności fiadora:

1. Fiador nie jest zobowiązany do zapłaty długu, jeśli dłużnik posiada majątek, z którego wierzyciel może zaspokoić swoje roszczenie. Wierzyciel musi udowodnić, że wyczerpał wszystkie możliwości egzekucji wobec dłużnika głównego (Beneficio de excusión).
2. Wierzyciel musi najpierw skierować swoje roszczenia do dłużnika głównego. Dopiero po udokumentowanym braku możliwości odzyskania długu może zwrócić się do fiadora (Beneficio de orden).
3. Jeśli istnieje więcej niż jeden fiador, odpowiedzialność między nimi jest podzielona proporcjonalnie, chyba że w umowie ustalono inaczej (Beneficio de división).

Fiador, dzięki temu, pełni rolę gwaranta, ale jego odpowiedzialność jest ograniczona i podporządkowana spełnieniu określonych przesłanek.

Kim jest avalista?

Avalista, podobnie jak fiador, jest gwarantem długu. Istotna różnica polega jednak na charakterze odpowiedzialności. Avalista odpowiada solidarnie z dłużnikiem głównym, co oznacza, że wierzyciel może zwrócić się bezpośrednio do niego o zapłatę, bez konieczności wcześniejszego dochodzenia należności od dłużnika.

Charakterystyka odpowiedzialności avalisty:

1. Avalista ponosi odpowiedzialność solidarną; wierzyciel ma prawo wybrać, czy chce dochodzić roszczeń od dłużnika głównego, czy od avalisty. Odpowiedzialność obu stron jest równa, chyba że w umowie postanowiono inaczej.
2. Avalista zwykle nie korzysta z przywilejów przysługujących fiadorowi. Oznacza to, że wierzyciel nie musi np. udowadniać, że dłużnik główny jest niewypłacalny, zanim zażąda zapłaty od avalisty.
3. Avalista może odpowiadać za całość długu lub jego część, w zależności od warunków umowy.

Avalista jest więc gwarantem o znacznie szerszym zakresie odpowiedzialności niż fiador.

Główne różnice między fiadorem a avalistą

• Charakter odpowiedzialności

  Fiador: Odpowiedzialność subsydiarna – wierzyciel musi najpierw dochodzić roszczeń od dłużnika głównego.

  Avalista: Odpowiedzialność solidarna – wierzyciel może wybrać, czy chce dochodzić roszczeń od dłużnika czy od avalisty.

• Zakres ochrony prawnej

  Fiador: Korzysta z przywilejów, takich jak excusión, orden i división, które ograniczają jego odpowiedzialność.

  Avalista: Zwykle rezygnuje z tych przywilejów, co czyni jego odpowiedzialność bardziej bezpośrednią.

• Rola w umowach

  Fiador: Często występuje w umowach najmu jako dodatkowe zabezpieczenie dla wynajmującego.

  Avalista: Najczęściej pojawia się w umowach kredytowych i finansowych, gdzie wymagana jest solidna gwarancja spłaty długu.

• Egzekwowanie odpowiedzialności:

  Fiador: Wierzyciel musi wykazać, że dłużnik główny nie jest w stanie spłacić długu, zanim zwróci się do fiadora.

  Avalista: Wierzyciel może natychmiast zwrócić się do avalisty, co przyspiesza proces egzekucji.

Podobieństwa między fiadorem a avalistą

• Obie figury pełnią funkcję gwarantów w umowach cywilnoprawnych
• Zarówno fiador, jak i avalista, mogą ograniczyć swoją odpowiedzialność do określonej kwoty lub części długu, o ile zostanie to jasno określone w umowie
• Ich celem jest zwiększenie bezpieczeństwa wierzyciela i zapewnienie wykonania zobowiązań przez dłużnika głównego.

Kiedy sięgnąć po figurę fiadora, a kiedy avalisty?

Wybór między fiadorem a avalistą zależy od rodzaju umowy i poziomu ryzyka, jakie chce zabezpieczyć wierzyciel:

• Fiador: Idealny w sytuacjach, gdy wierzyciel potrzebuje dodatkowego zabezpieczenia, ale nie chce narażać fiadora na bezpośrednie i natychmiastowe ryzyko. Jest często stosowany w umowach najmu
• Avalista: Lepiej sprawdza się w umowach o wyższym ryzyku, takich jak kredyty hipoteczne czy pożyczki, gdzie wierzyciel chce mieć możliwość szybkiej egzekucji należności

Podsumowanie

Fiador i avalista to dwie kluczowe figury w hiszpańskim prawie cywilnym, które choć pełnią podobną funkcję – gwarancji dla wierzyciela – różnią się zakresem odpowiedzialności i sposobem jej egzekwowania. Fiador charakteryzuje się odpowiedzialnością subsydiarną i korzysta z przywilejów prawnych, co czyni go bardziej chronionym. Z kolei avalista, odpowiadający solidarnie z dłużnikiem głównym, ponosi znacznie większe ryzyko, ale gwarantuje wierzycielowi szybszą i łatwiejszą egzekucję długu. Wybór między nimi zależy od specyfiki umowy i poziomu zabezpieczenia oczekiwanego przez wierzyciela.