Rezydencja podatkowa w Hiszpanii – wszystko o czym należy wiedzieć

Rezydencja podatkowa to istotny aspekt prawny, który określa, w jakim kraju dana osoba fizyczna lub prawna podlega obowiązkom podatkowym. W Hiszpanii status rezydencji podatkowej bezpośrednio wpływa na rodzaj oraz wysokość podatków, które należy uiścić.

Aby pomóc naszym klientom zrozumieć to zagadnienie, przygotowaliśmy szczegółowy przewodnik, który wyjaśnia, jak ustalić swój status rezydencji podatkowej w Hiszpanii. Omówimy także konsekwencje prawne tego statusu oraz rodzaje podatków, jakie mogą z niego wynikać.

Zachęcamy do zapoznania się z artykułem, aby dowiedzieć się, jakie kryteria decydują o uzyskaniu rezydencji podatkowej w Hiszpanii i jakie obowiązki podatkowe są z tym związane.

Czym jest rezydencja podatkowa (residencia fiscal)?

Rezydencja podatkowa to status prawny, który określa, w jakim kraju dana osoba fizyczna lub prawna podlega obowiązkowi podatkowemu. Status ten zależy od takich czynników, jak miejsce zamieszkania, stały pobyt czy inne kryteria wynikające z przepisów prawnych.

W Hiszpanii rezydencja podatkowa jest ustalana przez hiszpański Urząd Skarbowy (Agencia Tributaria) i dotyczy osób, które przebywają w kraju przez znaczną część roku lub posiadają tu istotne interesy ekonomiczne. Uznanie za rezydenta podatkowego wiąże się z obowiązkiem uiszczania określonych podatków oraz rozliczania ich według odpowiednich stawek procentowych.

Bycie rezydentem podatkowym w Hiszpanii niesie za sobą istotne konsekwencje podatkowe, które mogą wpływać na sytuację finansową oraz obowiązki podatkowe danej osoby.

Jak sprawdzić, czy jestem rezydentem podatkowym w Hiszpanii?

Zgodnie z ustawą 35/2006 o podatku dochodowym od osób fizycznych (IRPF) oraz innymi przepisami podatkowymi obowiązującymi w Hiszpanii, osoba fizyczna zostaje uznana za rezydenta podatkowego, jeśli spełnia przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:

1. Pobyt w Hiszpanii przez więcej niż 183 dni w roku kalendarzowym
   Osoba fizyczna, która spędza w Hiszpanii ponad 183 dni w roku naturalnym, zostaje uznana za rezydenta podatkowego w tym kraju. Nie jest konieczne, aby dni te były następujące po sobie. Do tego okresu zalicza się dni przyjazdu i wyjazdu, a także krótkotrwałe nieobecności, takie jak wakacje czy podróże służbowe. Wyjątek stanowi udowodnienie rezydencji podatkowej w innym kraju. W przypadku rajów podatkowych (jurysdykcji niekooperatywnych) hiszpańska administracja podatkowa może wymagać dowodu pobytu w takim kraju przez co najmniej 183 dni w roku.
2. Należyte interesy ekonomiczne lub główne miejsce działalności w Hiszpanii
   Jeżeli dana osoba prowadzi działalność gospodarczą lub posiada istotne interesy ekonomiczne w Hiszpanii – bezpośrednio lub pośrednio – zostaje uznana za rezydenta podatkowego, nawet jeśli nie przebywa w kraju przez wymagany czas. Kryterium to odnosi się do miejsca, gdzie koncentrują się inwestycje, dochody lub główna działalność gospodarcza osoby.
3. Stałe miejsce zamieszkania małżonka i dzieci
   Przyjmuje się, że osoba jest rezydentem podatkowym w Hiszpanii, jeżeli jej małżonek (niebędący w separacji) oraz niepełnoletnie dzieci, pozostające na jej utrzymaniu, mają stałe miejsce zamieszkania w tym kraju. Wyjątki od tej zasady wymagają udokumentowania innych okoliczności.

Należy wskazać, że osoba fizyczna, która spełnia jedno z powyższych kryteriów, zostaje uznana za rezydenta podatkowego w Hiszpanii na cały rok kalendarzowy, niezależnie od ewentualnej zmiany miejsca zamieszkania w trakcie roku.

Dodatkowo osoby fizyczne o hiszpańskim obywatelstwie, które przenoszą swoją rezydencję do raju podatkowego, pozostają podatnikami podatku dochodowego w Hiszpanii przez rok, w którym zmiana nastąpiła, oraz przez kolejne cztery lata podatkowe.

Jak oblicza się 183 dni w Hiszpanii?

Koncepcja przebywania w Hiszpanii przez więcej niż 183 dni w roku kalendarzowym obejmuje trzy rodzaje dni: dni udokumentowane, dni domniemane i krótkotrwałe nieobecności.

Obliczanie liczby dni musi opierać się na obiektywnych kryteriach, niezależnie od woli podatnika, w celu jednoznacznego określenia jego obecności w danym państwie.

Obliczenia te muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami (LIRPF art. 9 i Model Konwencji OECD art. 15) oraz ich interpretacjami w doktrynie administracyjnej. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne i zgodne z prawem określenie liczby dni pobytu podatnika w danym państwie.

Zgodnie z artykułem 9.1.a ustawy LIRPF, obliczenie 183 dni przebywania na terytorium Hiszpanii, które przesądza o uznaniu podatnika za rezydenta podatkowego, obejmuje:

• Dni udokumentowane


Za dzień pobytu w Hiszpanii uznaje się każdy dzień, w którym istnieją dowody na obecność podatnika na terytorium kraju, niezależnie od długości tego pobytu (nawet jeśli trwał on kilka minut). Obecność może być udokumentowana zarówno przez administrację, jak i przez samego podatnika.
W przypadku udowodnienia obecności w Hiszpanii i jednocześnie w innym kraju tego samego dnia, dzień ten może być liczony dwukrotnie – zarówno jako dzień pobytu w Hiszpanii, jak i w drugim państwie.

• Dni domniemane


Dni te to okresy pomiędzy dwoma udokumentowanymi dniami pobytu w Hiszpanii. Na przykład, jeśli wiadomo, że podatnik był w Hiszpanii dnia X oraz dnia X+Y, okres pomiędzy tymi datami (Y) może zostać domniemany jako dni pobytu w Hiszpanii.

• Krótkotrwałe nieobecności

Hiszpańskie przepisy podatkowe nakazują wliczanie krótkotrwałych nieobecności do całkowitego okresu pobytu w kraju, chyba że podatnik udowodni swoją rezydencję podatkową w innym państwie.
Chociaż krótkotrwałe nieobecności mogą wzmacniać argumentację na rzecz pobytu w Hiszpanii, ich uwzględnienie nie jest konieczne, jeśli dni udokumentowane wystarczają do osiągnięcia progu 184 dni wymaganego przez ustawę LIRPF.

Hiszpańskie orzecznictwo administracyjne podkreśla, że za dzień pobytu w Hiszpanii uznaje się każdy dzień, w którym podatnik przebywał w kraju, nawet przez chwilę. Nie jest wymagane, aby podatnik spędził w Hiszpanii określoną liczbę godzin lub nocował w tym dniu.

Dodatkowo, jeżeli tego samego dnia podatnik przebywał zarówno w Hiszpanii, jak i za granicą, dzień ten liczy się zarówno jako dzień pobytu w Hiszpanii, jak i w innym kraju.

Przykład obliczenia dni pobytu na podstawie przypadku Aleksandra z Polski

Aleksander, obywatel Polski, przyleciał do Hiszpanii na lotnisko w Marbelli 14 kwietnia 2023 roku o godzinie 23:00, lotem z Warszawy. Pozostał w Hiszpanii do 20 września 2023 roku, kiedy o godzinie 4:00 wyleciał z Barcelony do Berlina. Następnie Aleksander wrócił do Marbelli 10 października 2023 roku o godzinie 21:30 i pozostał w Hiszpanii do 10 grudnia 2023 roku, kiedy to wyleciał z lotniska w Walencji z powrotem do Warszawy.

Obliczenie dni pobytu w Hiszpanii:

• Od 14 do 30 kwietnia: 17 dni
• Maj: 31 dni
• Czerwiec: 30 dni
• Lipiec: 31 dni
• Sierpień: 31 dni
• Od 1 do 20 września: 20 dni
• Od 10 do 31 października: 22 dni
• Listopad: 30 dni
• Od 1 do 10 grudnia: 10 dni

Łączny czas pobytu:
17 (kwiecień) + 31 (maj) + 30 (czerwiec) + 31 (lipiec) + 31 (sierpień) + 20 (wrzesień) + 22 (październik) + 30 (listopad) + 10 (grudzień) = 185 dni

Na podstawie przepisów o rezydencji podatkowej, Aleksander przebywał na terytorium Hiszpanii przez więcej niż 183 dni w roku kalendarzowym. W związku z tym zostanie uznany za rezydenta podatkowego w Hiszpanii, podlegając obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, zarówno tych uzyskanych w Hiszpanii, jak i poza jej granicami.

Osoby planujące dłuższy pobyt w Hiszpanii powinny prowadzić dokładny rejestr dni spędzonych na terytorium kraju, aby uniknąć potencjalnych problemów z administracją podatkową. Zmiana dat przyjazdu lub wyjazdu o nawet jeden dzień może mieć istotne konsekwencje podatkowe.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania i podwójna rezydencja

W umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych przez Hiszpanię określenie rezydencji osoby odnosi się do przepisów wewnętrznych każdego kraju. Każde państwo może ustalać różne kryteria, dlatego możliwe jest, że oba państwa uznają daną osobę za rezydenta.

W takich przypadkach umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ustanawiają zazwyczaj następujące kryteria, aby zapobiec podwójnej rezydencji:

• Rezydentem będzie osoba mająca stałe miejsce zamieszkania w danym państwie
• Jeśli stałe miejsce zamieszkania znajduje się w obu państwach, uznaje się ją za rezydenta państwa, z którym ma najbliższe powiązania osobiste i ekonomiczne (centrum interesów życiowych)
• Jeśli powyższego nie da się ustalić, będzie to państwo, w którym dana osoba zazwyczaj przebywa
• Jeśli dana osoba przebywa zazwyczaj w obu państwach lub w żadnym z nich, uznaje się ją za rezydenta państwa, którego jest obywatelem
• W przypadku, gdy dana osoba jest obywatelem obu państw lub żadnego z nich, decyzję podejmują wspólnie właściwe organy

Potwierdzenie rezydencji podatkowej

Rezydencja podatkowa jest potwierdzana za pomocą certyfikatu wydanego przez właściwy organ podatkowy danego kraju. Okres ważności takiego certyfikatu wynosi rok.
Należy pamiętać, że osoba może mieć pozwolenie na pobyt lub administracyjną rezydencję w danym państwie, ale nie być uznawana za jego rezydenta podatkowego.

Konsekwencje bycia rezydentem lub nierezydentem podatkowym w Hiszpanii

Status rezydencji podatkowej w Hiszpanii ma kluczowe znaczenie dla zakresu zobowiązań podatkowych.

• Rezydenci podatkowi w Hiszpanii

  Osoby uznane za rezydentów podatkowych podlegają tzw. „obowiązkowi osobistemu”. Oznacza to konieczność deklarowania i opłacania podatków od wszystkich dochodów i zysków, niezależnie od ich źródła. W deklaracji podatkowej od osób fizycznych (Impuesto sobre la Renta de las Personas Físicas, IRPF) rezydent musi wykazać dochody uzyskane zarówno w Hiszpanii, jak i za granicą, co może wiązać się z wyższym obciążeniem podatkowym.
• Nierezydenci podatkowi w Hiszpanii

  Osoby, które nie są rezydentami podatkowymi, podlegają wyłącznie tzw. „obowiązkowi rzeczywistemu”. Oznacza to, że płacą podatki jedynie od dochodów i aktywów znajdujących się na terytorium Hiszpanii. Dochody uzyskane w innych krajach nie są opodatkowane w Hiszpanii, lecz deklarowane w państwie, w którym nierezydent posiada rezydencję podatkową.

Ponadto osoby będące rezydentami w Hiszpanii mają obowiązek zgłaszania hiszpańskiemu urzędowi skarbowemu (Agencia Tributaria) informacji o posiadanych aktywach i prawach znajdujących się za granicą poprzez wypełnienie formularza 720 (modelo 720).

Rezydencja podatkowa według wspólnot autonomicznych

W Hiszpanii, oprócz ustalenia rezydencji podatkowej na poziomie krajowym, kluczowe jest określenie, w której wspólnocie autonomicznej dana osoba posiada swoją rezydencję. Zgodnie z Ustawą o Finansowaniu Wspólnot Autonomicznych rezydencja w danej wspólnocie określana jest na podstawie głównego centrum interesów podatnika, czyli miejsca, w którym osiąga on większość dochodów z pracy, kapitału nieruchomego, zysków kapitałowych z nieruchomości lub działalności gospodarczej.

Każda wspólnota autonomiczna ma pewną swobodę w kształtowaniu swoich przepisów podatkowych, co prowadzi do różnic w opodatkowaniu dochodów czy majątku w zależności od regionu.

Czy można płacić podatki jako nierezydent, mieszkając w Hiszpanii?

Tak, istnieją sytuacje, w których mimo zamieszkiwania w Hiszpanii i spełniania warunków do uznania za rezydenta podatkowego, możliwe jest opłacanie podatków na zasadach przewidzianych dla nierezydentów. Jednym z takich przypadków jest skorzystanie z reżimu podatkowego „Beckham”, który pozwala osobom przyjeżdżającym do Hiszpanii płacić podatki według bardziej korzystnych zasad dla nierezydentów. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym reżimie, zapraszamy do przeczytania artykułu o prawie Beckhama.

Istnieją również inne przypadki, w których osoby mieszkające w Hiszpanii administracyjnie nie są uznawane za rezydentów podatkowych. Dotyczy to na przykład osób, które posiadają certyfikat rezydencji podatkowej w innym kraju. W takich przypadkach, na podstawie kryteriów określających rezydencję podatkową w danym państwie oraz przy uwzględnieniu postanowień międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, można potwierdzić, że mimo fizycznego przebywania w Hiszpanii rezydencja podatkowa znajduje się w innym kraju.

Czy posiadanie numer N.I.E. lub meldunku oznacza zmianę rezydencji podatkowej?

Nie, posiadanie numeru N.I.E. (Número de Identificación de Extranjero) ani meldunku (empadronamiento) samo w sobie nie oznacza, że dana osoba jest rezydentem podatkowym w Hiszpanii.

Numer N.I.E. to unikalny i nadawany dożywotnio numer identyfikacji administracyjnej dla cudzoziemców, który pozwala na realizację określonych formalności w Hiszpanii. N.I.E. umożliwia m.in.:

• podpisywanie umów o pracę
• otwieranie kont bankowych
• zakładanie działalności gospodarczej
• kupno i sprzedaż nieruchomości

Numer N.I.E. występuje w dwóch formach:

N.I.E. blanco – biały dokument (format A4), który jest wydawany osobom potrzebującym numeru identyfikacyjnego bez konieczności uzyskania statusu rezydenta
N.I.E. verde – zielona karta rezydenta, która potwierdza administracyjny status osoby zamieszkałej w Hiszpanii

Meldunek (empadronamiento)

Podobnie jak numer N.I.E., meldunek w Hiszpanii jest jedynie rejestracją administracyjną miejsca zamieszkania. Nie stanowi on wystarczającego dowodu na to, że dana osoba jest rezydentem podatkowym w Hiszpanii. Aby być uznanym za rezydenta podatkowego, należy spełnić określone powyżej kryteria.

Jak udowodnić rezydencję podatkową w Hiszpanii?

Rezydencję podatkową w Hiszpanii można potwierdzić poprzez uzyskanie certyfikatu wydanego przez hiszpański urząd skarbowy (Agencia Tributaria, Hacienda). Certyfikat ten jest wystawiany za konkretny rok podatkowy (w Hiszpanii odpowiadający rokowi kalendarzowemu) i może być wykorzystywany w innych krajach w celu potwierdzenia rezydencji podatkowej w Hiszpanii.

Jeśli podatnik nie złożył w Hiszpanii żadnej deklaracji podatkowej, a chce uzyskać taki certyfikat, urząd skarbowy może wymagać dodatkowych informacji i dowodów, aby potwierdzić rzeczywiste miejsce rezydencji podatkowej.

Przykłady akceptowanych dowodów:

• Długoterminowe umowy najmu w Hiszpanii – wskazujące na stałe zamieszkanie na terytorium kraju
• Rachunki za media w miejscu zamieszkania – za kilka miesięcy, co może potwierdzić regularne użytkowanie nieruchomości
• Dodatkowe dokumenty – np. potwierdzenia barania udziału w kursach, bycia zapisany na siłowni lub korzystania z innych usług w Hiszpanii, które mogą pomóc wykazać, że podatnik przebywał w kraju przez wymagane minimum 183 dni

Jakie są korzyści z bycia rezydentem w Hiszpanii?

W styczniu 2024 roku odnotowano najwyższą liczbę mieszkańców Hiszpanii urodzonych za granicą – 8,8 miliona osób, według danych hiszpańskiego Krajowego Urzędu Statystycznego (INE).
Oznacza to, że niemal 19% całej populacji kraju, wynoszącej około 47 milionów mieszkańców, stanowią osoby urodzone poza Hiszpanią. Bycie rezydentem podatkowym w Hiszpanii musi wiązać się z pozytywnymi aspektami, skoro tyle osób decyduje się na przeprowadzkę.

Wśród korzyści, które sprawiają, że kraj ten jest atrakcyjnym miejscem dla osób różnych narodowości, poza wspomnianym już Prawem Beckhama, które pozwala niektórym pracownikom zagranicznym płacić podatki wyłącznie od dochodów uzyskanych w Hiszpanii według stałej stawki 24% od pierwszych 600 000 euro przez okres sześciu lat, możemy wymienić również:

Co sprawdza hiszpański urząd skarbowy, aby udowodnić status rezydenta?

Oto kluczowe dowody, które urząd skarbowy może sprawdzić:

• Mandaty – Sprawdzanie historii mandatów, które mogą wskazywać na obecność w Hiszpanii.
  Karty kredytowe – Analiza transakcji dokonanych przy użyciu kart kredytowych, aby określić miejsce dokonywania zakupów i transakcji.
• Media (rachunki za media) – Sprawdzanie opłat za media, takie jak prąd, gaz czy woda, aby potwierdzić zamieszkanie w Hiszpanii.
• Bilety – Analiza biletów podróżnych, takich jak lotnicze czy kolejowe, które mogą wskazywać na czas przebywania w kraju.
• Historia podróży i przekraczania granic – Kontrola danych dotyczących przekraczania granicy, takich jak pieczątki w paszporcie, zapisy linii lotniczych czy rejestracje pobytu, może pomóc w określeniu liczby dni spędzonych w Hiszpanii.
• Telefon komórkowy – Sprawdzanie danych użycia telefonu komórkowego, aby określić miejsce jego użytkowania.
• Geolokalizacja telefonu – Ustalanie lokalizacji telefonu, co pozwala śledzić fizyczną obecność w Hiszpanii.
• Transakcje bankowe – Analiza transakcji bankowych, które mogą wskazywać na aktywność w Hiszpanii.
• Social media – Sprawdzanie aktywności w mediach społecznościowych, które mogą dostarczyć dowodów na miejsce zamieszkania.

Oprócz wymienionych w grafice elementów, hiszpański urząd skarbowy (Hacienda) może również wziąć pod uwagę inne czynniki, aby udowodnić status rezydenta podatkowego.

Oto dodatkowe obszary, które mogą być analizowane:

• Adres zameldowania – Oficjalne miejsce zameldowania może być istotnym dowodem. Urząd sprawdzi, czy dana osoba ma zarejestrowany adres w Hiszpanii.
• Umowy najmu lub posiadanie nieruchomości – Umowy wynajmu mieszkań lub posiadanie nieruchomości w Hiszpanii mogą świadczyć o faktycznym zamieszkiwaniu na terenie kraju.
• Miejsce pracy lub działalności gospodarczej – Informacje o zatrudnieniu, prowadzeniu działalności gospodarczej lub otrzymywaniu wynagrodzenia w Hiszpanii mogą potwierdzać rezydencję.
• Szkoła lub przedszkole dzieci – Jeżeli dzieci uczęszczają do szkół lub przedszkoli w Hiszpanii, może to być uznane za dowód, że rodzina mieszka w kraju.
• Dane z urzędów i rejestrów publicznych – Informacje z rejestrów takich jak urząd miejski (Ayuntamiento) lub dane z innych instytucji publicznych mogą być brane pod uwagę.
• Subskrypcje i konta użytkowe – Opłaty za subskrypcje, np. lokalnych siłowni, usług streamingowych czy członkostwa w klubach sportowych, mogą dostarczyć dowodów na zamieszkanie.
• Świadczenia publiczne i opieka zdrowotna – Korzystanie z hiszpańskiego systemu opieki zdrowotnej lub pobieranie świadczeń socjalnych może być dodatkowym dowodem.
• Korespondencja i poczta – Sprawdzanie miejsca, do którego kierowana jest korespondencja, np. rachunki, faktury czy inne oficjalne dokumenty.
• Powiązania rodzinne – Miejsce zamieszkania rodziny (małżonka, dzieci, rodziców) może być brane pod uwagę w przypadku osób starających się unikać podatków.

Hiszpański urząd skarbowy korzysta z zaawansowanych narzędzi i analizuje dane z wielu źródeł, aby upewnić się, że dana osoba przestrzega przepisów podatkowych.

Te wszystkie elementy pozwalają urzędowi skarbowemu na zbudowanie pełnego obrazu miejsca pobytu osoby oraz ustalenie, czy spełnia ona kryteria rezydencji podatkowej w Hiszpanii.

Dlaczego warto skorzystać z usług profesjonalisty?

Rezydencja podatkowa to zagadnienie złożone i wymagające szczegółowego rozpatrzenia indywidualnych okoliczności. Hiszpańskie przepisy podatkowe, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz różnice w regulacjach między wspólnotami autonomicznymi sprawiają, że samodzielna interpretacja może prowadzić do błędów i nieprzewidzianych konsekwencji podatkowych.

Skorzystanie z usług specjalisty w zakresie prawa podatkowego to inwestycja, która może uchronić przed niepotrzebnymi komplikacjami i kosztami. Nasza polskojęzyczna kancelaria adwokacka mająca wieloletnie doświadczenie w obsłudze polskich klientów w Hiszpanii zapewnia kompleksowe wsparcie w tym obszarze.