Istnieje wiele sporów dotyczących świadczeń alimentacyjnych pomiędzy byłymi małżonkami, którzy po rozwodzie, mieszkają w różnych krajach Unii Europejskiej. Poniżej omówimy przypadek kobiety narodowości polskiej i mieszkającej w Polsce, której przysługuje prawo do opieki nad synem. Jej były małżonek, również Polak (chociaż mógłby pochodzić z jakiegokolwiek innego kraju Unii Europejskiej), mieszkający na stałe w Hiszpanii, zobowiązany do płacenia alimentów w wysokości 300 euro miesięcznie, na mocy wyroku rozwodowego wydanego przez polski wymiar sprawiedliwości, zaprzestał ich płacenia (omówimy również szczególną sytuację, gdy dochodzi do płacenia alimentów jedynie w części).W takim przypadku w pierwszej kolejności, należy się skierować do sądu w Hiszpanii, gdzie mieszka na stałe zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych. Kodeks Cywilny nakłada na rodziców obowiązek sprawowania władzy rodzicielskiej, m.in. poprzez opiekę nad dziećmi oraz ich alimentację. Ze swojej strony Kodeks Karny klasyfikuje jako przestępstwo przeciwko rodzinie, zaprzestanie płacenia świadczeń alimentacyjnych w okresie 2 kolejnych miesięcy (lub 4 nienastępujących po sobie), jak również wypłacanie jedynie częściowe zasądzonych alimentów (zawsze wtedy kiedy kwota i czas są znaczące, oraz istnieje oczywista intencjonalność, a nie niemożnosć ich niepłacenia).Należy pamiętać, że istnieje 5-letni okres przedawnienia tego roszczenia , w Katalonii okres ten wynosi 3 lata.
Całe postępowanie odbędzie się zgodnie z procedurą tzw. procesu ustnego – co do zasady znacznie szybszego – i zostanie zainicjowane przez wniesienie pozwu do sądu w Hiszpanii, przy udziale adwokata i pełnomocnika procesowego, po uprzednim udzieleniu im notarialnego pełnomocnictwa procesowego opatrzonego apostille. Po wydaniu wyroku, kolejnym krokiem jest złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji, który to wniosek powinien zawierać : tytuł wykonawczy, na którym oparta jest egzekucja, określać wysokość dochodzonej należności, dobra materialne i niematerialne należące do dłużnika, które mogą podlegać zajęciu, jak również sposób przeprowadzenia egzekucji.
Sąd zbada wniosek i jeśli spełnia on wszystkie wymogi prawnie określone, wyda orzeczenie nakazujące jego wykonanie, w którym orzeknie o zajęciu majątku dłużnika na pokrycie wnioskowanej kwoty (i/lub sprawdzenie jego majątku, w celu ewentualnego zajęcia).
Dłużnik będzie miał możliwość odwołania się od takiego orzeczeniu, powołując się na przedawnienie, jeżeli od prawomocności wyroku (ustalającego obowiązek alimentacyjny) minęło więcej niż 5 lat. W przypadku, gdy sąd orzeknie przeciwko dłużnikowi (jednemu z rodziców), będzie on miał 10 dni na spłatę zadłużenia (wraz z odsetkami).
W przypadku, gdy alimenty płacone są jedynie częściowo – podążając za powyższym przykładem, płacone jest 150 euro zamiast 300 euro – taka sytuacja oprócz wymogów omówionych wcześniej, nadal stanowiłaby przestępstwo, o ile dłużnik nie zdołałby wykazać, że nie jest w stanie sprostać realizacji zasądzonego świadczenia. W każdym razie, można wszcząć postępowanie egzekucyjne w celu uzyskania należnych kwot, stosując te same procedury co w przypadku całkowitego niepłacenia alimentów.